ترجمه وقواعد دروس عربی عمومی دوم (درس چهارم)
معنی درس چهارم:
زیبایی علم
از ترانه سرایی و بیهوده گویی بپرهیز
و سخن راست و درست (حق) بگو و از کسی که بیهوده گویی می کند دوری کن.
تقوای الهی پیشه کن زیرا تقوای الهی
به دل کسی نزدیک نمی شود مگر اینکه او به تقوای الهی رسیده باشد.
کسی که راه زنی می کند قهرمان نیست همانا کسی که تقوای الهی پیشه می کند قهرمان است.
نمرود و کنعان و کسانی که در زمین فرمانروایی می کردند وعزل و نصب می کردند کجا هستند.
علم را فرا بگیر و تنبلی مکن زیرا خیر و نیکی از افراد تنبل بسیار دور است.
از خواب و خیال بپرهیز و علم را فرا بگیر زیرا کسی که
هدف مطلوب را می شناسد هر آنچه را که از دست بدهد کوچک می شمرد.
با زیاد شدن علم، دشمن خار و پست می شود. زیبایی علم به اصلاح کردن عمل بستگی دارد.
هرگز از اصل و نسب خود سخن مگو
همانا اصل جوانمردی در چیزی است که بدست آورده است
ارزش انسان به چیزی است که او را نیکو می گرداند.
و انسان از آن کم و بیش بدست می آورد.
در دنیا آرزوهای خود را کم کن تا موفق شوی
زیرا دلیل و نشانه ی عقل، کم کردن آرزوهاست.
قواعد درس چهارم:
اقسام اسم معرب: اسم معرب به چهار شکل به کار برده می شود.
1- اسم مقصور: اسمی است که به الف مقصوره ( ی-ا) ختم شده باشد. مثال: الهدی- الفتی- مستشفی- الدنیا- موسی و …
2-
اسم منقوص: اسمی است که به یاء ساکن ماقبل مکسور (یعنی قبلش کسره باشد)
ختم شده باشد. مثال: القاضِی- الباقِی- الماضِی- اللیالِی و …
3- اسم ممدود: اسمی است که به الف ممدوده (اء) ختم شده باشد. مثل: زهراء- خضراء- ماء- دعاء- سماء- انبیاء.
4- اسم صحیح الاخر: اسمی است که به الف مقصوره و یاء ساکن و الف ممدود ختم نشده باشد. مثل: کتاب، مدرسه، تلمیذ، فاطمه، مریم.
اعراب تقدیری: هرگاه در اسم معربی علامت اعراب ظاهر نشود یعنی نتوانیم علامت اعراب به آخر آن اضافه کنیم آن کلمه اعراب تقدیری دارد.
کلماتی که در مواردی که اعراب تقدیری دارند عبارتند از:
1- اسم مقصور: اسمهای مقصور در هر سه حالت، رفع، نصب و جر اعراب تقدیری د ارد یعنی علامت اعراب نمی پذیرند.
رفع
اسم مقصور نصب اعراب تقدیری
جر
الدنیا مزرعه الآخره: الدنیا(مبتدا و تقدیراً مرفوع)، مزرعه(خبرو مرفوع به ضمه اصلی)
الآخره (مضاف الیه و مجرور به کسره اصلی)
جاء الفتی (فاعل و تقدیراً مرفوع) رأیتُ الفتی (مفعول به و تقدیراً منصوب)
سمت مِن الفتی (تقدیراً مجرور)
نکته:
هر گاه اسم مقصور نکره و یا بدون ال باشد در هر سه حالت رفع و نصب و جر
الف مقصوره (ی) آن حذف می شود و به جای آن تنوین نصب ــــًــــ می گیرد.
مثال: هـدی – فتی – جاء فتی (فاعل و تقدیراً مرفوع)
رأیتُ فتی (مفعول به و ظاهراً منصوب به فتحه اصلی) سمعتُ من فتی ( تقدیراً مجرور)
2-اسم
منقوص: اسمهای منقوص در حالت رفع و جر اعراب تقدیری دارند ولی در حالت نصب
اعراب ظاهری و اصلی دارند یعنی در حالت نصب فتحه می گیرند.
رفع
اسم منقوص جر اعراب تقدیری
نصب اعراب ظاهری و اصلی
جاء القاضِی (فاعل و تقدیراً مرفوع) رأیتُ القاضِی (مفعول به و منصوب ظاهراً به فتحه اصلی
سمعت من القاضِی (تقدیراً مجرور)
نکته:
هر گاه اسم منقوص بدون ال و یا نکره باشد و در حالت رفع و جر یاء ساکن آن
حذف می شود و به جای آن تنوین جر می گیرد ولی اعرابش تقدیری است. ولی در
حالت نصب یاء آن حذف نمی شود و اعراب اصلی و ظاهری دارند.
معرفه نکره
القاضِی قاضٍ
الباقِی باقٍ
مانند: جاء قاضٍ (فاعل و تقدیراً مرفوع) رأیتُ قاضیاً (مفعول به و ظاهراً منصوب به فتحه اصلی)
سمعتُ من قاضٍ (تقدیراً مجرور)
3-اسمی که به ضمیر متصل متکلم وحده (ی) اضافه شده باشد. در هر سه حالت رفع و نصب و جر دارای اعراب تقدیری می باشند.مانند:
جاء معلمی (معلم: فاعل و تقدیراً مرفوع، ی: مضاف الیه و محلاً مجرور)
رأیت معلمی (معلم: مفعول به و تقدیراً منصوب، ی: مضاف الیه و محلاً مجرور)
قلتُ لمعلمی ( معلم: تقدیراً مجرور، ی: مضاف الیه و محلاً مجرور)
نکته: هر گاه اسماء خمسه به ضمیر متصل متکلم وحده (ی) اضافه شده باشد در هر سه حالت رفع و نصب و جر اعراب تقدیری دارد. مثال:
رجع ابی إلی المدینهِ : (أب: فاعل و تقدیراً مرفوع، ی: مضاف الیه و محلاً مجرور)
سمِعتُ من أبی : (أب: تقدیراً مجرور، ی: مضاف الیه و محلاً مجرور)
